Cotton farming: यशस्वी कापूस शेतीसाठी तंत्र, वेळ आणि जातींची माहिती

हॅलो मित्रांनो, नमस्कार! स्वागत आहे तुमचं अग्रोटू वेबसाईटवर. आजच्या पोस्टच्या माध्यमातून आम्ही तुम्हाला उन्नत कपाशी शेतीच्या (Cotton farming) तंत्राबद्दल माहिती देणार आहोत.

आमचे शेतकरी मित्र कपाशीची शेती (Cotton farming) कधी आणि कशी करावी याबद्दल मार्गदर्शन करू.

कपाशी पिकावर दोन-तीन समस्या येतात, जसे की फुलते-फळते झाड वाळून जाते. या समस्येवर उपाय काय आहे हे सांगणार आहोत. पूर्वी, कपाशी पिकावर सुंडीचा प्रकोप दिसून यायचा, होय मित्रांनो, आम्ही गुलाबी बोंडअळीबद्दल बोलत आहोत.

त्याचप्रमाणे हिरव्या माशीची रोकथाम कशी करायची याबद्दल सांगणार आहोत. कपाशी पिकावर येणाऱ्या आजारांवर उपाय, आणि अधिक उत्पादन मिळवण्यासाठी काय करावे लागेल हे देखील सांगणार आहोत.

जास्तीत जास्त उत्पादन घेण्यासाठी कपाशी पिकावर काही आवश्यक उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. या पोस्टच्या माध्यमातून तुम्हाला सविस्तर आणि संपूर्ण माहिती देणार आहोत. चला मित्रांनो, आजच्या विषयाला सुरुवात करूया –

कापूस लागवडीसाठी (Cotton farming)योग्य वेळ

चला, आधी वेळेची म्हणजेच योग्य वेळेची चर्चा करूया. कपाशी लागवडीसाठी एप्रिल ते जून हा सर्वोत्तम कालावधी आहे.

सुरुवातीच्या पेरणीसाठी 15 एप्रिल ते 15 मे या कालावधीत पेरणी करू शकता. उशिरा पेरणीसाठी, 1 जून ते 10 जूनच्या आसपास पेरणी करू शकता. कपाशी खरीप हंगामातील मुख्य नगदी पीक मानले जाते आणि अनेक शेतकरी बंधू मोठ्या प्रमाणावर कपाशीची शेती(Cotton farming)करतात.

कपाशीच्या पिकातून चांगला नफा मिळवू शकता. काही आजार पिकावर परिणाम करतात, त्यावर उपाययोजना आम्ही पोस्ट मध्ये सांगणार आहोत, त्यामुळे पोस्ट संपूर्ण वाचा.

कापूस लागवडीसाठी (Cotton farming) योग्य हवामान आणि तापमान

चला, कपाशी शेतीसाठी आवश्यक हवामान आणि तापमानाविषयी चर्चा करूया. कपाशी ही दीर्घकालीन पीक असून, तिला उबदार आणि कोरड्या हवामानाची गरज असते. विविध वाढीच्या टप्प्यांवर तापमान महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.

अंकुरणाच्या टप्प्यात, आदर्श तापमान 32 ते 34 अंश सेल्सियस असावे. वाढीच्या टप्प्यात, तापमान 21 ते 27 अंश सेल्सियस दरम्यान असावे, आणि मुळांच्या वाढीच्या टप्प्यात, तापमान 25 ते 30 अंश सेल्सियस दरम्यान असावे. सरासरी तापमान 25 अंश सेल्सियस असणे आदर्श मानले जाते.

या परिस्थितीची पूर्तता झाल्यास, कपाशीच्या बोंडाचे आकार उत्कृष्ट असतील. आम्ही काही लांब तंतू असलेल्या कपाशीच्या जातींबद्दलही चर्चा करू, ज्या त्यांच्या उत्कृष्ट गुणवत्ता आणि उच्च उत्पादनासाठी ओळखल्या जातात.

कापूस लागवडीसाठी (Cotton farming) माती आणि शेताची तयारी

कापसाची लागवड सुरू करण्यापूर्वी सर्वप्रथम मातीची चाचणी करावी.तुम्ही विविध प्रकारच्या जमिनीवर कपासाची लागवड करू शकता. परंतु, चांगल्या उत्पादनासाठी काळी माती सर्वात उपयुक्त आहे.

काळ्या मातीसह लाल दुमट, पिवळी दुमट, चिकण माती, हलकी माती, मध्यम माती आणि जड मातीही कपासाच्या लागवडीसाठी योग्य आहेत. विशेषतः काळ्या मातीवर उत्कृष्ट उत्पादन मिळते.

ज्या जमिनीचा pH मूल्य 7.5 पेक्षा जास्त आहे, त्या जमिनीसाठी 50 किलो जिप्समचा वापर करणे शिफारसीय आहे. सेंद्रिय पदार्थांनी समृद्ध आणि चांगल्या जलनिस्सारण असलेल्या जमिनी कपासाच्या लागवडीसाठी आदर्श आहेत.

शेताची योग्य तयारी करण्यासाठी, शेतात एक ते दोन वेळा कल्टिव्हेटर वापरून नांगरणी करावी, ज्यामुळे माती भुसभुशीत आणि सूक्ष्म होईल. त्यानंतर, रोटावेटर किंवा हॅरो वापरून मातीचे ढेकळ अधिक विघटित करावेत.

शेताची सर्व बाजूंनी स्वच्छता करणे आणि त्याला कुंपण घालणे अत्यंत आवश्यक आहे, विशेषतः वन्य प्राण्यांपासून संरक्षण करण्यासाठी. कुंपणासह ग्रीन नेट वापरणे प्राण्यांच्या प्रवेशास प्रतिबंध करण्यासाठी प्रभावी ठरते.

या सर्व गोष्टींचे पालन केल्यास, तुमचे शेत कपासाच्या लागवडीसाठी उत्तम प्रकारे तयार होईल. योग्य प्रकारे समतल आणि भुसभुशीत मातीमुळे वनस्पतींची उत्तम वाढ होईल, ज्यामुळे यशस्वी कपास शेतीसाठी मजबूत पाया तयार होईल.

कापूस लागवडीसाठी प्रमुख जाती (The main varieties for Cotton farming)

चला, सुधारित बियाणांच्या जातींबद्दल बोलूया, विशेषतः बीटी कपाशी, जी लांब तंतू आणि उच्च उत्पादनासाठी ओळखली जाते. भारतभर अशा शेकडो जाती आहेत, ज्यांचे उत्पादन वेगवेगळ्या पातळ्यांवर आहे.

काही जाती विशेषतः जमिनीच्या प्रकारानुसार विकसित केल्या आहेत, परंतु या ब्लॉगमध्ये आम्ही सर्व प्रकारच्या जमिनींसाठी योग्य असलेल्या जातींची माहिती देणार आहोत, मग तुम्ही उशिरा, लवकर किंवा वेळेवर पेरणी करत असलात तरीही. या जातींचा वापर करून तुम्ही उत्कृष्ट उत्पादन मिळवू शकता.

प्रमुख जातींपैकी एक म्हणजे रासी सीड्सची बीटी कपाशी, ज्यात RCH-773, RCH-776 आणि RCH-650 या जातींचा समावेश आहे. याशिवाय, US-51 नावाची एक उन्नत जातही आहे, जी उच्च उत्पादनासाठी ओळखली जाते.

या जाती लांब काळापर्यंत हिरव्या राहतात, अधिक बोंड तयार करतात आणि उच्च दर्जाचे कपास उत्पादन करतात.

या पोस्टमध्ये आम्ही सात ते आठ जातींबद्दल चर्चा केली आहे, ज्यात रासी सीड्सच्या जातींनी उत्कृष्ट उत्पादन दिले आहे. या वनस्पती जास्त काळ हिरव्या राहतात, अधिक बोंड तयार करतात आणि उच्च संख्येने कपास बोंड निर्माण करतात, ज्यामुळे चांगली कापणी मिळते.

त्यांच्या उत्पादनक्षमतेबद्दल आणि जीवनचक्राबद्दल आम्ही अधिक माहिती देणार आहोत, ज्यामुळे आमचे शेतकरी मित्र कोणत्या जाती लावाव्यात हे ठरवू शकतील.

कापूस लागवडीसाठी प्रति एकड़ बियाणे

जेव्हा एकड़ांवर बियां लावताना किती बियां लावायचं आहे? कपाशीसाठी आपल्याला नर्सरी तयार करण्याची आवश्यकता नाही. तुम्हाला त्यासाठी खूप काही तयार करायचं नाही. प्रत्येक एकड़ात बियांची संख्या 800 ते 900 ग्रॅम असते, ज्याला बियांसाठी निवृत्ती म्हणतात.

हे विसरलं: Seed Treatment : बियाणे व बीजप्रक्रिया

कापूस लागवडीसाठी(Cotton farming)बियांचे दर

बियांचं दरांचं विचार करू. 400 ग्रॅम बियांसाठी खर्च ₹700 ते ₹800 असते. आपण काही हलक्या प्रकारांच्या वैशिष्ट्ये सापडू शकता, ज्या थोडक्यात कम किंमतीत असतात. हे सर्व उत्कृष्ट गुणवत्तेत निवेश करण्याबाबत आहे.

प्रथम आणि मुख्यपणे, आपल्याला फसळीचा पुनरावलोकन पद्धत घेतलाच पाहिजे. जर बोलवर्म्सची समस्या असेल तर, तुम्हाला वॅन विविधतेची निवड करायला हवी आहे, ज्याची उत्पादने काफी चांगली असतात. आपल्याला पुढील विषयावर मुंबई चर्चा करायला पाहिजे.

कापूस लागवडीसाठी बेड तयार करणे

जेव्हा कापूस शेतीसाठी बेड तयार करण्याचा विचार येतो तेव्हा बेड तयार करण्याच्या पद्धतीचा विचार करणे आवश्यक आहे. पारंपारिक शेती पद्धतींऐवजी, रिज पद्धतीचा वापर करून बेड तयार करण्याचा सल्ला दिला जातो.

बेड तयार केल्यानंतर, आपण बेडच्या पृष्ठभागावर बिया पेरल्या पाहिजेत. बेडची आदर्श रुंदी 2.5 मीटर असावी, प्रत्येक बेडमध्ये 4 मीटर अंतर ठेवावे आणि बेडची उंची १ मीटर राखली पाहिजे.

शेतकरी यासाठी बेड मेकर किंवा बेड ड्रायव्हर वापरू शकतात. काही शेतकरी बेड मेकर वापरत आहेत, तर काही बेड ड्रायव्हर वापरत आहेत. हे बेड दरम्यान योग्य सिंचन सुनिश्चित करते.

शिवाय, कापूस हे पावसाळ्यातील प्राथमिक पिकांपैकी एक असल्याने, पावसाळ्यात सिंचनाची गरज तुलनेने कमी असते. त्यामुळे गरजेनुसार सिंचनाचे समायोजन करावे.

शेवटी, यशस्वी कापूस शेतीसाठी योग्य वेळ आणि पद्धतशीर बेड तयार करणे महत्वाचे आहे. तुमच्या लागवडीच्या प्रयत्नांमध्ये इष्टतम परिणामांसाठी या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करण्याचे सुनिश्चित करा.

कापूस लागवडीसाठी(Cotton farming)बेसल डोस

आता आपलं बेसल डोसचं विचार करूया. प्राथमिक पोषणतत्त्वे ह्याच्या वेळी अत्यंत महत्त्वाच्या आहेत. त्याचं आवश्यकतेचं कारण काय आहे? कपासाच्या शेतीसाठी, नायट्रोजन नक्कीच महत्त्वाचं आहे, परंतु ब्लॉसमिंगदरम्यान सल्फर, कॅल्शियम, आणि मॅग्नेशियमच्या खूप महत्त्वाच्या आवश्यकता असते.

विशेषत: ह्याच्या दरम्यान मानव आणि लघु पोषणतत्त्वे उत्पादनाचं वाढ होतं. म्हणजे, या प्राथमिक पोषणतत्त्वांचा प्रदान करणं तुमचं परिणाम अत्यंत उत्तम करू शकतं. उत्तम परिणामांसाठी छान तयार केलेलं गोबराचं उपयोग आवश्यक आहे.

तीन ट्रॉली ठेवून बनवलेलं गोबर अत्यंत उपयोगी असू शकतं. अनुप्रयोगाचं प्रकार, जर तुमच्या शेताच्या कोणतेही समस्या असतील तर तुम्हाला ५० किलोग्रॅम एसएसपी (सिंगल सुपर फॉस्फेट) व ५ किलोग्रॅम बोरोन वापरायला आवश्यक आहे.

सर्व ते परिपूर्णपणे मिश्रण करा. बेड तयार करणाऱ्यांसाठी, तुम्हाला प्रत्येक एकरासाठी माहिती सामायिक करावी लागते, आणि प्रत्येक एकरासाठी दर चार्ज ४३,५६० चौ. फुट आहेत. म्हणजे, प्रत्येक एकरासाठी साकारणारी माहिती तयार करण्याची आवश्यकता आहे. हे नियम उत्तम परिणामांसाठी क्रमश: पालन करणे महत्त्वाचं आहे.

आता, आपलं बीज उपचार बाबत चर्चा करूया. बीज उपचार ह्याचा अत्यंत महत्त्व आहे जर तुम्ही भुरा बीज, देसी बीज, किंवा खूप हलक्या जातीचा बीज वापरत असाल तर. विशेषत: अंकुरणाच्या दरम्यान, जर बिल्डिंगची समस्या जास्त आली तर, तुम्हाला १ किलोग्रॅम ट्राईकोडर्मा व ५ ग्रॅम डर्मी वापरणे आवश्यक आहे.

बीज उपचार केल्यानंतर, त्यांना चार्ळस व्हिलींगच्या अंकुरणाच्या वाढीसाठी वेळे द्यावे लागेल. हे सर्व तपशील खुप महत्त्वाच्या आहेत, विशेषतः जर बीज जर्मनीमधून आलेले असतील. आता, ह्या मार्गदर्शनांच्या योग्यपणानुसार काम करणे अत्यंत महत्त्वाचं आहे.

ड्रिप आणि मल्चिंग

ड्रिप आणि मल्चिंग यावर बोलावंता, आपल्याला मल्चिंग आणि ड्रिप आणण्याची पर्याय आहेत. जर ड्रिप इरिगेशन सोप्पीर उपलब्ध असते, तर आपण त्याचा वापर करू शकता.

मल्चिंग पेपर वैकल्पिक आहे, पण जर आपल्याला ते वापरायचं असेल तर आपण 25 ते 30 माइक्रोनचं मल्चिंग पेपर लागू करू शकता. या पर्यायांमुळे, आपण आपल्या कृषी पद्धतीवर स्वत:चं समायोजित करू शकता.

कापूस शेतीसाठी लागवड अंतर आणि खोली

कापूस शेती करताना लागवडीचे अंतर आणि खोली याविषयी चर्चा सुरू करूया. कापूस लागवड (Cotton farming) करताना, आपण ते हाताने किंवा बीजयंत्राच्या पद्धतीने करू शकता. योग्य वाढ आणि उत्पन्नासाठी वनस्पतींमधील अंतर महत्त्वाचे आहे.

आदर्शपणे, दोन रोपांमधील अंतर सुमारे 2 फूट असावे, तर ओळींमधील अंतर अंदाजे 4 फूट असावे.

लागवडीची खोली देखील महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. 3.5 ते 4 सेंटीमीटर खोलीवर बियाणे लावण्याची शिफारस केली जाते. कापसाची खूप खोल किंवा खूप उथळ लागवड केल्यास उगवण आणि वाढीवर नकारात्मक परिणाम होतो.

कापूस वनस्पतींचे वाण उंचीमध्ये भिन्न असतात, जे आदर्श लागवड अंतरावर परिणाम करू शकतात. उंच वाणांसाठी, आपल्याला वनस्पतींमधील अंतर किंचित वाढवावे लागेल, तर लहान वाणांसाठी, आपण ते कमी करू शकता.

विचार करण्यासाठी आणखी एक घटक म्हणजे हवा परिसंचरण. वनस्पतींमधील पुरेशा अंतरामुळे हवेचा योग्य प्रवाह सुनिश्चित होतो, जो रोग टाळण्यासाठी आणि निरोगी वाढीस चालना देण्यासाठी आवश्यक आहे.

हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की अधिक बियाणे पेरणे किंवा लागवड घनता वाढवणे आवश्यक नाही की जास्त उत्पादन मिळेल. कापसाच्या यशस्वी शेतीसाठी शिफारस केलेले अंतर आणि खोली राखणे महत्त्वाचे आहे.

हे विसरलं: Seed Sowing : पेरणी हंगाम ,पद्धती, अवजारे, यंत्र

कापूस शेतीसाठी योग्य राज्ये

जेव्हा कापूस शेतीसाठी योग्य राज्यांचा विचार केला जातो, तेव्हा गुजरात, राजस्थान, महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, उत्तर प्रदेश, हरियाणा, पंजाब आणि तामिळनाडू ही काही प्रमुख राज्ये आहेत जिथे तुम्ही कापूस लागवड (Cotton farming)करू शकता.

याव्यतिरिक्त, छत्तीसगढ सारखी राज्ये, ज्यामध्ये प्रचंड कृषी क्षमता आहे, तेथे देखील कापूस शेतीसाठी अनुकूल परिस्थिती आहे. प्रदेश आणि हवामानावर अवलंबून, भिन्न राज्ये कापूस लागवडीसाठी (Cotton farming) वेगवेगळे फायदे देतात, परिणामी लक्षणीय उत्पादन मिळते(Cotton farming)याव्यतिरिक्त, छत्तीसगढ सारखी राज्ये, ज्यामध्ये प्रचंड कृषी क्षमता आहे, तेथे देखील कापूस शेतीसाठी अनुकूल परिस्थिती आहे. प्रदेश आणि हवामानावर अवलंबून, भिन्न राज्ये कापूस लागवडीसाठी (Cotton farming) वेगवेगळे फायदे देतात, परिणामी लक्षणीय उत्पादन मिळते

कापूस लागवडीसाठी(Cotton farming)सिंचन प्रणाली

कापूस शेतीत महत्त्वाची भूमिका बजावणाऱ्या सिंचन पद्धतीची चर्चा करताना, विशेषतः पावसाळ्यात, योग्य सिंचन पद्धतींचे महत्त्व समजून घेणे आवश्यक आहे. पाऊस अपुरा पडल्यास पिकाच्या वाढीसाठी योग्य सिंचन अत्यावश्यक ठरते.

पेरणीत व्यस्त असताना, कार्यक्षम पाणी पिण्याची खात्री करण्यासाठी सिंचन सुविधांकडे लक्ष दिले पाहिजे, विशेषतः कापूस लागवडीसाठी, जेथे पुरेसे सिंचन अत्यंत आवश्यक आहे. प्रथम सिंचन पेरणीनंतर 25 ते 35 दिवसांच्या आत केले पाहिजे, इष्टतम वाढीची स्थिती सुनिश्चित करते.

जास्त पाणी किंवा पाण्याखाली जाणे टाळण्यासाठी हवामानाच्या परिस्थितीवर आधारित सिंचन वेळापत्रकांचे सतत निरीक्षण आणि समायोजन आवश्यक आहे, ज्यामुळे कापूस उत्पादनावर विपरित परिणाम होऊ शकतो.

तण नियंत्रण

तण नियंत्रणास संबोधित करताना, तणांच्या प्रादुर्भावाचा सामना करण्यासाठी प्रभावी उपाययोजना अंमलात आणणे महत्वाचे आहे, ज्यामुळे पीक उत्पादनावर लक्षणीय परिणाम होऊ शकतो.

मध्य प्रदेश सारख्या प्रदेशात, जेथे कापूस शेती प्रचलित आहे, शेतकरी तणांच्या समस्या सोडवण्यासाठी अनेकदा अंगमेहनतीचा किंवा तणनाशक पेंडीमेथालिन (200 लिटर पाण्यात 30% 1 लिटर) सारख्या तणनाशकांचा अवलंब करतात.

मातीचा ऱ्हास रोखण्यासाठी आणि पिकाची निरोगी वाढ सुनिश्चित करण्यासाठी वेळेवर वापरणे आणि तणनाशकांचा अतिवापर टाळणे यामध्ये संतुलन राखणे आवश्यक आहे. तज्ज्ञांच्या शिफारशींचे पालन करणे आणि पिकांचे आरोग्य राखण्यासाठी आणि उत्पादनाची क्षमता वाढवण्यासाठी योग्य तण नियंत्रण पद्धती वापरणे चांगले.

कापूस पिकाच्या फवारणीचे वेळापत्रक

कापूस लागवडी संबंधित महत्त्वाच्या विषयांवर चर्चा केल्यानंतर, कापूस पिकांच्या फवारणीच्या वेळापत्रकाबद्दल बोलायला लागलं. मित्रांनो, कापूस पिकासाठी फवारणीचे वेळापत्रक अत्यंत महत्त्वाचे आहे आणि गुलाबी बोंडअळीचे स्वरूप तपासणे अधिक महत्त्वाचे आहे.

गुलाबी बोंडअळीच्या प्रादुर्भावाबद्दल

तीन-चार वर्षांपूर्वी गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव जवळपास नगण्य होता. वातावरण अनुकूल होते आणि संपूर्ण कीटकनाशकाचा हलका वापर केल्यास ते नियंत्रित होते. पण मित्रांनो, आज परिस्थिती बदलली आहे. कपाशीवर गुलाबी बोंडअळी, पांढरी माशी, पालापाचोळा आणि रक्त रोग यासारख्या समस्यांचा प्रादुर्भाव वाढत आहे. तर, त्यावर नियंत्रण कसे ठेवायचे?

कीटक व्यवस्थापन

मित्रांनो, आम्ही शेतकरी बांधव किफायतशीर उपाय अवलंबू शकतो. कीटक व्यवस्थापनाच्या बाबत बोलूया, नंतर प्रत्येक रोग आणि त्याच्या उपचारांवर तपशीलवार चर्चा करूया. आम्ही मुख्यतः परिस्थितीवर लक्ष केंद्रित करून गेट व्यवस्थापन तपशीलवार समजतो. व्हाईटफ्लाय, रोझ थ्रीप्स किंवा रेड स्पायडर माइट्स असो, या समस्या उद्भवतात. म्हणून, जर रोग कमी झाला असेल तर प्रथम आणि सर्वात महत्त्वाच्याचे म्हणजे, आपल्याला ते कमी करणे आवश्यक आहे. एकाच शेतात पिकाच्या 15 ते 20 फूट उंचीवर पिवळे व निळे सापळे लावावेत. याचा तुम्हाला खूप फायदा होईल.

ऍफिड्सची समस्या

जर तुम्हाला तेल म्हणूनही ओळखल्या जाणाऱ्या ऍफिड्सची समस्या दिसली तर 5 ग्रॅम डायमेथोएट किंवा डिफेन्थ्रीन 50% EC 25 ग्रॅम साबणासोबत 15 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

पांढऱ्या माशीचा प्रादुर्भाव

जर तुम्हाला पांढऱ्या माशीचा प्रादुर्भाव दिसला तर अशा वेळी 20% ब्रेड म्हणजेच 20% SP, 10 ग्रॅम किंवा प्रॉक्सिफेन, 40 ग्रॅम या दोन्हीपैकी 15 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. आता जर पांढरी माशीचे पुनरुत्थान झाले तर अशा परिस्थितीत SPI कंपनीची SLR 525 कामात येते.

कीटकनाशकांची निवड

VAM कंपनीचे कीटकनाशक किंवा Vas FF 25 मीटर किंवा Vas FF 40 मीटर यापैकी एक, 15 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. पांढऱ्या माशीचा प्रादुर्भाव कमी असल्यास दोन्ही दशकांतून एक निवडा. आणि जर व्ह

ाईटफ्लाय वसाहतींचा उल्लेख असेल तर आपण त्यापैकी एक अनुसरण करू शकता.

गुलाबी बोंडअळीचे नियंत्रण

गुलाबी कढईवर समस्या असल्यास, तुम्हाला उपाय मिळू शकतो. तुम्हाला गुलाबी बोंडअळीची समस्या असल्यास, तुम्ही Baar कंपनीकडून ट्रेस 7M किंवा वायर कंपनीकडून डेलीगेट कीटकनाशक 15M फवारणी करू शकता. आपण त्यापैकी एक 15 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करू शकता.

पीक चक्र आणि विविधता

आता अजूनही पांढऱ्या बोंडअळीचा त्रास असल्यास, तुम्ही रीजन्सी विविधता, क्रमांक एक लागू करू शकता आणि पीक चक्र स्वीकारू शकता. एकाच शेतात तीन ते चार वर्षे सतत पीकचक्र अवलंबावे. तेव्हा मित्रांनो थोडा बदल करा. तुम्ही कापूस पिकांच्या जागी मका लावू शकता आणि इतर पिके देखील घेऊ शकता. याचा अर्थ तुम्हालाही पीकचक्र अवलंबावे लागेल. तीन ते चार वर्षे सतत कापसाची लागवड करू नये.

रसायनांचा वापर

आता, आपण ते कसे रोखू शकता? तर, 200 लिटर पाणी आणा, 5 ग्रॅम ट्रायझोफॉस घ्या आणि 3 किलो साखर कँडी घ्या. नीट विरघळवून घ्या, सहा-सात दिवस द्रावण ठेवा मित्रांनो. नंतर ते 200 लिटर पाण्यात मिसळून मुळांजवळच्या मातीत वापरावे. मित्रांनो, तुम्हाला ते फवारण्याची गरज नाही. आपल्याला ते सर्व चार वेळा लागू करणे आवश्यक आहे.

रोग व्यवस्थापन

तुम्ही या व्यवस्थापनाचे अनुसरण केल्यास, तुम्हाला विल्टची समस्या अजिबात दिसणार नाही. याशिवाय मित्रांनो, अशा प्रकारे रोगांचे व्यवस्थापन करून तुम्ही तुमच्या पिकाची काळजी घेऊ शकता. आता तुम्हाला हवे असेल तर तुम्ही दिवसाप्रमाणे स्प्रे देखील बदलू शकता. पण याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही दिवसाप्रमाणे फवारणी करा आणि अशी फवारणी करा.

फवारणीचे वेळापत्रक

रोगानुसार उपचार करावेत. रोगाचा प्रादुर्भाव ज्या प्रकारे होतो, त्यानुसार तुम्ही बोलू शकता आणि दिवसांनुसार ते करू शकता. पहिली फवारणी ४० ते ६० दिवसांच्या पिकांसाठी केली जाते. त्यामुळे या दोन्हींनुसार तुम्ही दोन्ही कीटकनाशकांची फवारणी करू शकता. दुसरी फवारणी फळधारणेच्या अवस्थेसाठी आहे, म्हणजे फ्लॉवरिंग फ्लोटिंग स्टेज.

फवारणीची पद्धत

सुमितोमो होसी 25 मीटर आणि एमपीकेई 13 45 100 ग्रॅम, 15 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. आता आम्ही तुम्हाला दररोज 200 लिटर नाही तर 15 लिटरमध्ये बदलत आहोत. त्यामुळे, तुम्ही तुमच्या कापूस पिकाला किती पंप लावत आहात, त्यानुसार तुम्ही डोस मोजू शकता. त्यामुळे तुम्ही जितके पंप बसवत आहात, त्यानुसार तुम्ही फवारणी करू शकता मित्रांनो.

पीक संरक्षण आणि चक्र

तर, जेव्हा बांधकाम समस्या येतो तेव्हा, जर आनंद आला, तर तुम्हाला प्रतिकार विविधता क्रमांक एक लागू करावी लागेल. क्रमांक दोन, तुम्हाला पीकचक्र अवलंबावे लागेल. त्याच शेतात तीन ते चार वर्षे सतत लावावे. तर मित्रांनो थोडे बदला. तुम्ही पिकांच्या जागी मका लावू शकता आणि इतर पिके देखील घेऊ शकता. तर, मुद्दा असा आहे की मित्रांनो, तुम्हालाही पीकचक्र अवलंबावे लागेल. तीन ते चार वर्षे सतत कापसाची लागवड करू नये.

उपायांचे पुनरावलोकन

आता, आपण ते कसे रोखू शकता? तर, 200 लिटर पाणी आणा, 5 ग्रॅम ट्रायझोफॉस घ्या आणि 3 किलो साखर कँडी घ्या. नीट विरघळवून घ्या, सहा-सात दिवस द्रावण ठेवा मित्रांनो. नंतर ते 200 लिटर पाण्यात मिसळून मुळांजवळच्या मातीत वापरावे. मित्रांनो, तुम्हाला ते फवारण्याची गरज नाही. आपल्याला ते सर्व चारच्या आसपास लागू करणे आवश्यक आहे.

रोगानुसार उपचार करावेत. रोगाचा प्रादुर्भाव ज्या प्रकारे होतो, त्यानुसार तुम्ही बोलू शकता आणि दिवसांनुसार ते करू शकता. पहिली फवारणी ४० ते ६० दिवसांच्या पिकांसाठी केली जाते. त्यामुळे या दोन्हींनुसार तुम्ही दोन्ही कीटकनाशकांची फवारणी करू शकता. दुसरी फवारणी फळधारणेच्या अवस्थेसाठी आहे, म्हणजे फ्लॉवरिंग फ्लोटिंग स्टेज.

सुमितोमो होसी 25 मीटर आणि एमपीकेई 13 45 100 ग्रॅम, 15 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. आता आम्ही तुम्हाला दररोज 200 लिटर नाही तर 15 लिटरमध्ये बदलत आहोत. त्यामुळे, तुम्ही तुमच्या कापूस पिकाला किती पंप लावत आहात, त्यानुसार तुम्ही डोस मोजू शकता.

त्यामुळे तुम्ही जितके पंप बसवत आहात, त्यानुसार तुम्ही फवारणी करू शकता मित्रांनो. तर, जेव्हा बांधकाम समस्या येतो तेव्हा, जर आनंद आला, तर तुम्हाला प्रतिकार विविधता क्रमांक एक लागू करावी लागेल.

क्रमांक दोन, तुम्हाला पीकचक्र अवलंबावे लागेल. त्याच शेतात तीन ते चार वर्षे सतत लावावे. तर मित्रांनो थोडे बदला. तुम्ही पिकांच्या जागी मका लावू शकता आणि इतर पिके देखील घेऊ शकता. तर, मुद्दा असा आहे की मित्रांनो, तुम्हालाही पीकचक्र अवलंबावे लागेल. तीन ते चार वर्षे सतत कापसाची लागवड करू नये.

आता, आपण ते कसे रोखू शकता? तर, 200 लिटर पाणी आणा, 5 ग्रॅम ट्रायझोफॉस घ्या आणि 3 किलो साखर कँडी घ्या. नीट विरघळवून घ्या, सहा-सात दिवस द्रावण ठेवा मित्रांनो. नंतर ते 200 लिटर पाण्यात मिसळून मुळांजवळच्या मातीत वापरावे. मित्रांनो, तुम्हाला ते फवारण्याची गरज नाही. आपण करणे आवश्यक आहे.

कापूस पिकासाठी खताचे वेळापत्रक

जेव्हा कापूस लागवडीचा (Cotton farming) विचार केला जातो तेव्हा खताचे वेळापत्रक महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. जर तुम्ही पारंपारिक शेती पद्धतींचे अनुसरण करत असाल आणि कालच्या मानकांनुसार माहिती देत ​​असाल, तर तुम्ही ही खते रूट झोनजवळ लागू करू शकता.

पहिल्या खतासाठी, जे साधारणपणे पेरणीनंतर सुमारे 35 ते 40 दिवसांनी केले जाते, तुम्ही अंदाजे 40 ते 45 किलोग्राम युरिया आणि 3 ते 5 किलोग्राम झिंक सल्फेट प्रति एकर टाकू शकता.

अंदाजे 8 किलोग्रॅम सिंगल सुपरफॉस्फेट (SSP) तीन दिवस मिसळल्यास, त्यानंतर थेट सूर्यप्रकाशाखाली सिंचन केल्यास चांगले परिणाम मिळतात. खते मुळांजवळ तीन ते चार इंच अंतरावरही टाकावीत.

याव्यतिरिक्त, पेरणीनंतर सुमारे 65 ते 70 दिवसांनी दुसऱ्या खतासाठी, तुम्ही युरिया आणि सूक्ष्म अन्नद्रव्ये त्याच पद्धतीने मिसळू शकता आणि मुळांजवळ पाणी देऊ शकता. तुम्हाला प्रति एकर तीन किलोग्रॅमपेक्षा जास्त हवे असल्यास, तुम्ही पर्यायी संयोजनांचा विचार करावा.

जे शेतकरी ठिबक सिंचनाद्वारे शेती करतात त्यांच्यासाठी 10 ते 60 दिवसांच्या दरम्यान होणारी दुसरी खते देणे आवश्यक आहे. मध्यांतरांवर अवलंबून, तुम्ही पाच दिवसांच्या कालावधीत NPK 19:19:19 आणि NPK 6:8:12 मध्ये बदलून प्रत्येक दिवशी एक खत घालावे.

दुसऱ्या संयोजनासाठी, जे 60 ते 90 दिवसांच्या दरम्यान आवश्यक आहे, तुम्ही खते प्रत्येक इतर दिवशी, अंदाजे 55 दिवसांच्या अंतराने लावावीत.

त्याचप्रमाणे, तिसऱ्या संयोजनासाठी, सुमारे 95 ते 130 दिवस लागतील, तुम्ही दर चार ते पाच दिवसांनी खते द्यावीत. या फर्टिझेशन शेड्यूलचे पालन करून, आमचे शेतकरी बांधव इष्टतम कापूस पिकाची लागवड सुनिश्चित करू शकतात.

पहिली कापणी

पहिल्या कापणीबद्दल बोलूया. कापसाची पहिली काढणी साधारणपणे लागवडीनंतर साधारणतः १२० ते १२५ दिवसांनी होते, जेव्हा कापसाचे बोंडे काढणीसाठी तयार असतात.

जीवन चक्र

जीवनचक्राबद्दल चर्चा केल्यास, कापूस पिकांना साधारणतः 150 ते 170 दिवसांचा कालावधी लागतो, ज्यामुळे ते थोडे जास्त कालावधीचे पीक बनते. पीक परिपक्व होण्यासाठी साधारणतः 150 दिवस लागतात.

प्रति एकर खर्च

खर्चाबद्दल बोलायचे झाल्यास, खर्च सुमारे ₹ 20,000 प्रति एकर आहे.

उत्पादन

आता उत्पादनावर चर्चा करूया. एका एकरातून सुमारे 13 ते 15 क्विंटल कापूस उत्पादन मिळू शकते. मातीचा दर्जा थोडा चांगला असल्यास उत्पादनात वाढ होऊ शकते.

बाजारातील दर

बाजारातील दरांबाबत, शेतकरी सामान्यतः ₹5,000 ते ₹7,000 प्रति क्विंटल दर पाळतात.

फायदे आणि निव्वळ नफा

नफ्याबद्दल बोलायचे झाल्यास, जर एखाद्या शेतकऱ्याने 14 क्विंटल कापणी केली आणि त्याला प्रति क्विंटल ₹6,000 चा दर मिळाला, तर त्यांचे एकूण उत्पन्न ₹84,000 होईल. ₹20,000 ची प्रारंभिक गुंतवणूक वजा केल्यास, निव्वळ नफा ₹64,000 इतका होतो.

हे दर्शविते की नफ्याचे मार्जिन खूप जास्त नसले तरी खर्च तुलनेने कमी आहेत. हलक्या जमिनीवरही, तुम्ही कमीत कमी सिंचन सुविधांसह कापूस शेती करू शकता आणि तरीही चांगले उत्पादन मिळवू शकता.

पिकाची योग्य काळजी घेतल्यास भरपूर नफा मिळू शकतो. उत्पादनात वाढ आणि बाजारातील अनुकूल दर यामुळे उत्पन्नात लक्षणीय वाढ होऊ शकते. म्हणून, कापूस शेतीमध्ये गुंतणे आपल्या शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरू शकते. अधिक माहितीसाठी आम्हाला Instagram वर नक्की फॉलो करा. अधिक ज्ञानवर्धक ज्ञानासह लवकरच भेटू. जय हिंद, वंदे मातरम!

FAQs

कापूस लागवड(Cotton farming)फायदेशीर आहे का?

कापूस शेतीच्या नफ्यात गेल्या काही वर्षांत घट झाली आहे. 2009-10 मध्ये, शेतकऱ्यांनी खर्च केलेल्या प्रत्येक रुपयामागे सुमारे 1.8 रुपये कमावले, परंतु 2020-21 पर्यंत ते 1.3 रुपयांवर घसरले. शेतकऱ्यांच्या प्रति हेक्टर कमाईच्या तुलनेत कृषी खर्चात जलद वाढ झाल्यामुळे ही घट होऊ शकते.

कापूस रोपाचे वय कसे ठरवता येईल?

कापूसच्या रोपाचे वय ठरवणे हे मेनस्टेम नोड्सची संख्या मोजून (कोटीलेडॉनच्या वर) केले जाऊ शकते. समान वयाच्या दोन वनस्पतींसाठी, एक दुसऱ्यापेक्षा जास्त वनस्पतिवत् होणारी असल्याने, त्यांच्याकडे मुख्य स्टेम नोड्सची संख्या समान असली पाहिजे परंतु इंटरनोड्सच्या लांबीमध्ये भिन्न आहेत.

कापूस वनस्पतीचे विशिष्ट आयुष्य किती असते?

कपाशी हा आपल्या अर्थव्यवस्थेसाठी महत्त्वाचा असल्याने परकीय चलन आणि रोजगाराच्या मोठ्या संधी उपलब्ध करून देतो. अनेक कापूस उत्पादक देशांचे पीक आयुष्य 120-130 दिवसांचे असते, आपल्या देशाच्या विपरीत जेथे ते 200 किंवा त्याहून अधिक दिवसांपर्यंत वाढू शकते.

कपाशी सहसा कधी फुलते?

कापूस रोपांच्या वाढीची सवय एका पद्धतीनुसार असते. प्राथमिक वनस्पतिवत् होणारी अवस्था सुमारे 45 ते 50 दिवस टिकते, चौरस तयार होण्यास सुरुवात होते. फुलांची सुरुवात साधारणपणे ५५ ते ६५ दिवसांमध्ये होते आणि बोंड तयार होण्यास आणि विकसित होण्यास सुमारे ५० दिवस लागतात. बोल निर्मितीचे पहिले तीन आठवडे एकूण उत्पन्नाच्या अंदाजे 80% योगदान देतात.

कापूस रोपांची वाढलेली उंची कशी वाढवता येईल?

कापसाच्या रोपांची उंची दोन एकाच वेळी वाढवते: रोपाच्या शीर्षस्थानी नवीन ब्लॉक्स जोडणे आणि हे ब्लॉक्स वाढवणे. नोड्स आणि इंटरनोड्स हे या बिल्डिंग ब्लॉक्सचे वर्णन करणारे शारीरिक संज्ञा आहेत जे कापूसच्या झाडांच्या उंचीमध्ये योगदान देतात.

कापूससाठी शिफारस केलेले NPK खताचे प्रमाण काय आहे?

NPK आणि Mg हे कापसाला आवश्यक असलेले प्राथमिक पोषक आहेत, तर Fe, B, S आणि Zn हे आवश्यक सूक्ष्म पोषक आहेत. जरी NPK डोस माती विश्लेषणानंतर निर्धारित केले पाहिजेत, सामान्य मार्गदर्शक तत्त्वानुसार कापसाला 50 किलो नत्र, 30 किलो स्फुरद आणि 35 किलो के प्रति एकर आवश्यक आहे.

कापूस लागवड(Cotton farming)आव्हानात्मक का आहे?

कपाशी लागवडीमध्ये पाण्याची जास्त गरज आणि कीटकनाशकांच्या मोठ्या प्रमाणावर वापरापासून कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांना भेडसावणाऱ्या आर्थिक संघर्षांपर्यंत आणि कृषी रसायनांचे आरोग्यावर होणारे प्रतिकूल परिणाम यापर्यंत विविध आव्हाने उभी आहेत. कापूस हे जगातील सर्वात घाणेरडे पीक म्हणून ओळखले जाते यात आश्चर्य नाही.

कापूस पक्व होण्यासाठी किती वेळ लागतो?

कापूस हे खरीप पीक आहे जे साधारणपणे परिपक्व होण्यासाठी 6 ते 8 महिने लागतात. पेरणी आणि काढणीची वेळ हवामान परिस्थिती आणि भौगोलिक स्थितीनुसार बदलते. उदाहरणार्थ, पंजाब आणि हरियाणामध्ये हिवाळ्यातील तुषारांचे नुकसान टाळण्यासाठी एप्रिल-मेमध्ये पेरणी केली जाते आणि डिसेंबर-जानेवारीमध्ये कापणी केली जाते.